Ανεργία αποφοίτων ΑΕΙ

Το ακόλουθο άρθρο στάλθηκε στο e-biografiko.gr από το Διονύσιο Μούσουρα:

Ένα σημαντικό ζήτημα το οποίο απασχολεί την ελληνική κοινωνία είναι η ανεργία των πτυχιούχων.
Πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα το οποίο διασταυρώνεται σε μεγάλο βαθμό με την λεγόμενη ανεργία των νέων, διότι ως επί το πλείστον τα νεότερα ηλικιακά στρώματα του εργατικού δυναμικού έχουν συνήθως και σημαντική πανεπιστημιακή μόρφωση και κατάρτιση.

Η ανεργία των πτυχιούχων, όμως δεν αποτελεί ταυτόσημο ζήτημα με την νεανική ανεργία, αφού στην τελευταία συμπεριλαμβάνονται κατηγορίες μέσων ή χαμηλότερων τυπικών προσόντων (απόφοιτοι λυκείου, ανειδίκευτοι κτλ), ενώ παράλληλα ανάμεσα άνεργοι αποφοίτοι ΑΕΙ συναντώνται και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 35 ετών).

Ποιες είναι όμως οι ακριβές παράμετροι του προβλήματος της “επιστημονικής” τρόπον τινά ανεργίας ?
Ρητορικό ασφαλώς το ερώτημα. Θα προσπαθήσω συνοπτικά να θέσω το περίγραμμα του τυπικού προφίλ του σημερινού άνεργου αποφοίτου πανεπιστημίου. Τα σημαντικότερα πιθανολογούμενα χαρακτηριστικά θα έλεγα είναι τα εξής:

-Σχετικά νεός σε ηλικία(25-35 ετών).
-Κάτοχος πανεπιστημιακού πτυχίου και σε πολλές περίπτώσεις κάτοχος μεταπτυχικού/διδακτορικού διπλώματος.
-Με καλή γνώση μίας ή περισσοτέρων ξένων γλωσσών.
-Σε συνεχή “επαφή” με την πληροφορική και απολύτα εξοικειωμένος με την χρήση υπολογιστών.
-Με μικρή εργασιακή εμπειρία, συνήθως σε θέσεις σχετικές (λιγότερο ή περισσότερο) με το αντικείμενο του.
-Με εκπληρωμένες στρατιωτικές υποχρεώσεις (για άνδρες).





Η ανεργία των πτυχιούχων σήμερα στην Ελλάδα ανέρχεται στο 18% περίπου του ενεργού εργατικού δυναμικού, ενώ η ανεργία των κατόχων μεταπτυχιακών/διδακτορικών διπλωμάτων περίπου στο 13%.

Πρόκειται για ένα ποσοστό πρωτοφανές για δυτική χώρα και σχετικά πολύ υψηλό ακόμη για και τα τρέχοντα επίπεδα γενικής ανεργίας (28% του εργατικού δυναμικού).
Βέβαια ακόμη και πριν το 2009,όταν η γενική ανεργία στην Ελλάδα έτεινε περίπου προς το 8%, το ποσοστό της εν λόγω κατηγορίας υπερέβαινε το 7%.
Άρα η ανεργία των αποφοίτων ΑΕΙ απλώς ακολουθεί την γενική μακροχρόνια τάση,αν και μακροπρόθεσμα παρατηρείται συγκρατηση σε σχέση με το γενικό ποσοστό ανεργίας (η γενική ανεργία από 8% το 2008 ανήλθε στο 28% τον 2/2014, ενώ αντίστοιχα η ανεργία αποφοίτων ΑΕΙ από 7% έτεινε στο τελος του 2013 προς το 18%).
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το ποσοστό των ανέργων ανώτατου εκπαιδευτικού επιπέδου (μεταπτυχιακό/διδακτορικό) τείνει προς το υψηλό 13-14%,κάτι το οποίο είναι πρωτοφανές ακόμη και για το επίπεδο γενικής ανεργίας της τάξης του 28%.

Για ποιο λόγο λοιπόν η “επιστημονική” ανεργία, πέρα από την τρέχουσα αρνητική διακύμανση της οικονομίας, έχει τόσο μεγάλη ανθεκτικότητα διαχρονικά στην Ελλάδα?
Η απάντηση έχει να κάνει καθαρά με την διάρθρωση της ελληνικής οικονόμίας και αγοράς εργασίας.

Ένα μεγάλο ποσοστό των αποφοίτων ΑΕΙ κατέχουν πανεπιστημιακούς τίτλους που στην Ελλάδα δεν έχουν το παραμικρό εργασιακό αντίκρυσμα. Πρόκειται δηλαδή για κατ ουσίαν “αποφοίτους λυκείου” άνευ οποιασδήποτε άλλης κατάρτισης και μάλιστα εισερχομένους στην αγορά εργασίας σε πολύ μεγάλη -για αποφοίτους μέσης εκπαίδευσης- ηλικία (από 27 ετών και άνω). Οι νέοι αυτοί κατ όνομα μόνο έχουν επιστημονικές περγαμηνές, ακριβώς διότι δεν υφίσταται εργοδότης να τους προσλάβει γι αυτές. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν για την συγκεκριμένη κατηγορία ευκαιρίες απασχόλησης στο εξωτερικό (και μάλιστα θα έλεγα πολύ αυξημένες κρίνοντας από τις δομές αγορών εργασίας άλλων δυτικών οικονομιών).

Μία δεύτερη απάντηση σχετίζεται με την δομή της ελληνικής οικονομίας. Ποιο είναι το κύριο γνώρισμα της ελληνικής επιχειρηματικότητος ? Μικρό μέγεθος επιχειρήσεων,επικέντρωση σε εσωστρεφείς δραστηριότητες,χωρίς καμμία προοπτική έρευνας και ανάπτυξης, συνήθως στον τομέα του λιανεμπορίου, της βιοτεχνίας, του τουρισμού και της εστίασης. Σε τομείς δηλαδή όπου η επιστημονική κατάρτιση δεν “λέει” και πολλά πράγματα. Αντιθέτως πολύ μεγαλύτερες προοπτικές επαγγελματικής επιτυχίας παρουσιάζουν τα λεγόμενα επαγγέλματα μεταδευτεροβάθμιας τεχνικής/επαγγελματικής ειδίκευσης, ακριβώς διότι βρίσκονται σε ευθεία σύνδεση με τις τρέχουσες πραγματικές ανάγκες σε εργατικό δυναμικό.

Μία τρίτη απάντηση σχετίζεται με την “παύση” αναζήτησης ανθρώπινου δυναμικού από τον μεγαλύτερο εργοδότη της χώρας, το ελληνικό δημόσιο. Μια πολύ σημαντική σημείωση, ακριβώς λόγω του ότι η πλειονότητα των κατα το παρελθόν διορισθέντων ανήκε στην κατηγηγορία των αποφοίτων ΑΕΙ.

Τέλος μια τέταρτη απάντηση μπορεί να δοθεί μέσω της λεγόμενης “αδυναμίας ετεροαπασχόλησης”.
Ως ετεροαπασχόληση νοείται η εργασία σε αντικείμενο εντέλως άσχετο με το τυπικό προφίλ του εργαζομένου (σπουδές, εμπειρία κτλ).
Ως αδυναμία ετεροαπασχόλησης νοείται ακριβώς η παντελής αδυναμία ενός ανέργου πανεπιστημιακής μόρφωσης να βρει εργασία όχι μόνο σε εργασία αντίστοιχη των προσόντων του, αλλά ακόμη και σε άσχετες εργασίες συνήθως χαμηλής ή μηδενικής ειδίκευσης.
Ποιος εργοδότης πχ θα προσλάβει κάποιον σε μια θέση σερβιτόρου, πωλητή/εμποροϋπαλλήλου,αποθηκάριου, εργάτη, κλητήρα κτλ κοιτώντας ότι στο βιογραφικό του συμπεριλαμβάνονται πτυχία,μάστερ, ξένες γλώσσες, πιστοποιήσεις κτλ (?)
Για ποιον λόγο να τον προσλάβει? Και δη σε ηλικία προχωρημένη (εκ των πραγμάτων ανω των 26-27).
Και εάν ο άνεργος τα αποκρύψει αυτά πως θα δικαιολογήσει μια …δεκαετία απραξίας?

Παρατηρούμε δηλαδή το -οξύμωρο- φαινόμενο οι σπουδές ενός ανέργου να αποκλείουν την πιθανότητα κατάληψης έστω και μιας πολύ απλής θέσης. Ακόμη και εάν η επιστημονική ειδίκευση του ανέργου δεν παρουσιάζει ζήτηση ή έχει κορεσθεί εκείνος είναι υποχρεωμένος να βρει κάτι στο τομέα του. Διαφορετικά παραμένει στην ανεργία ή επιλέγει την αυτοαπασχόληση.

Συμπερασματικά η ανεργία των αποφοίτων ΑΕΙ αποτελεί ένα φαινόμενο διαχρονικό και μη επηρεαζόμενο σε μεγάλο βαθμό από την κρίση. Δεν έχει εύκολες απαντήσεις ούτε επιδέχεται γενικέυσεων του τύπου “χλιδάνεργοι” (όπως ακούστηκε στο παρελθόν) ή “τεμπέληδων νέων που προτιμούν να κάθονται και να τους ζουν οι γονείς τους”. Το ζήτημα θα συνεχίσει να αποσχολεί την προβληματική της ανεργίας ακόμη και μετά την πάροδο της κρίσης.

Σας ευχαριστώ.
Διόν. Μούσουρας

e-biografiko.gr: Πολύ εμπεριστατωμένη μελέτη από το Διονύση που όπως μπορείτε να δείτε έχει πείρα στην αναζήτηση εργασίας. Εμείς σαν e-biografiko θα θέλαμε να συμπληρώσουμε ότι ειδικά σε αυτή τη περίοδο της κρίσης, πιο πολύ μετράει το να “ξέρει κάποιος τη δουλειά”. Αυτό μπορεί να γίνει με πρακτική, εθελοντική εργασία ή άλλα προγράμματα. Αυτό δε σημαίνει ότι τα πτυχία δεν έχουν αντίκρυσμα, αλλά σαφώς έχει μειωθεί σε σχέση με παλαιότερα.

Μη ξεχνάτε ότι με τη τεχνολογία, μας προσφέρονται ευκαιρίες απασχόλησης μέσω ίντερνετ, τόσο εγχώρια, όσο και στο εξωτερικό, χωρίς να φύγουμε από το σπίτι μας.


Πηγή: e-biografiko.gr



Σχετικά Άρθρα: